Voedingscentrum reageert op Pioppi Hype

Volgens eigen zeggen reageren ze niet gauw op dit soort dingen, maar gezien de groeiende populariteit van het Pioppi dieet komt het Voedingscentrum met een standpunt. Het dringt nog steeds niet tot ze door dat we niet meer bang hoeven te zijn voor vet, ook niet voor verzadigd vet. Antoinette Hertsenberg vertelde laaiend enthousiast in RTL Late Night hoe de kandidaten in drie weken tijd onder andere hun cholesterolwaarden hadden verbeterd. Toch zegt het Voedingscentrum dat we echt uit moeten kijken met verzadigde vetten, want het vergroot je kans op hart- en vaatziekten. En passant halen ze Ancel Keys er ook nog even bij. Deze wetenschapper is de grondlegger van de huidige voedingsadviezen, waarbij verzadigd vet vermeden dient te worden. Inmiddels is al lang bekend dat zijn onderzoeksresultaten gemanipuleerd waren en dat in feite in de jaren 60 al bekend was dat suiker de grootste bedreiging voor onze gezondheid is. Ancel Keys kwam overigens eind jaren 80 zelf op zijn conclusies terug. In 1987 zei hij in de New York Times: “I’ve come to believe that cholesterol is not as important as a risk factor for heart attacks as we used to think it was”. Helaas was het kwaad toen al geschiedt en werd wereldwijd het advies gegeven om vetarm te eten. De studies die hij later deed naar het mediterrane dieet kregen veel minder aandacht in de media. Keys en zijn vrouw Margaret gingen zelf volledig over op deze manier van eten, zoals men dat in Pioppi gewend was. Zijn echtgenoot overleed op 97-jarige leeftijd, zelf werd hij bijna 101.

De co-auteur van dit boek, Aseem Malhotra, is cardioloog. Hij is ook opgeleid met het idee dat verzadigd vet slecht voor het hart is. Tot hij in aanraking kwam met wetenschappelijke studies die het tegendeel beweerden. Om te beginnen ging hij zelf anders eten en merkte wat een positief effect LCHF (of Pioppi, of lowcarb, het komt allemaal op hetzelfde neer) had op zijn eigen gezondheid. Hij ging deze manier van eten aanraden aan zijn patiënten en zag gigantische verbeteringen in hun gezondheid: hun cholesterolprofiel verbeterde, het buikvet verdween, diabetes type 2 werd omgekeerd, de bloeddruk daalde en patiënten kregen weer meer energie. Sindsdien is hij actief bezig om overheden zover te krijgen de voedingsadviezen te veranderen.

Er zijn enkele punten uit de kritiek van het Voedingscentrum op het Pioppi dieet waar ik op in wil gaan:

Roomboter, kokosolie en olijfolie

Volgens het Voedingscentrum is olijfolie de enige goede keus, want roomboter en kokosolie bevatten veel verzadigde vetten. Maar ze gaan voorbij aan het feit dat verzadigde vetten het HDL-cholesterol te verhogen. Dit is het goede cholesterol, dat helpt om schadelijke, kleine LDL-deeltjes en triglyceriden uit de bloedbaan te halen en terug te voeren naar de lever waar ze vernietigd worden. Een hoog HDL-cholesterol geeft aanzienlijk minder risico op een hartinfarct. Wanneer je veel verzadigd vet eet, stijgt gewoonlijk je HDL-cholesterol.

Kokosolie heeft geen enkele invloed op het LDL, zo bleek uit een trial. Het verhoogt het HDL-cholesterol met maar liefst 15%. Een reden dus voor cardioloog Aseem Malhotra om het gebruik van kokosolie aan te moedigen. Olijfolie verhoogt het LDL evenmin, het verhoogt het HDL met 5%. Roomboter verhoogt wel het LDL, met ongeveer 10% maar dit wordt ruimschoots goedgemaakt door een stijging van het HDL met 5%. Bovendien moeten we ons niet af laten schrikken door een stijging van het LDL wat veroorzaakt wordt door verzadigd vet. Het betreft hier grote, onschuldige deeltjes die niet vast kunnen lopen in de bloedbaan. Die venijnige kleine LDL-deeltjes die ons aderverkalking kunnen bezorgen worden veroorzaakt door het eten van grote hoeveelheden snelle koolhydraten. Door te kiezen voor vetarme voeding ga je automatisch meer koolhydraten eten. Het gaat dan op twee fronten mis: door de koolhydraten gaat het schadelijke LDL omhoog en daarnaast daalt het beschermende HDL-cholesterol.

Ik denk dat zowel olijfolie, kokosolie en roomboter deel uit kunnen maken van een gezond voedingspatroon. Olijfolie is prima om rijkelijk over je groente te gieten, maar je kunt het slechts een beetje verhitten. De olijfolie waarvan gezegd wordt dat deze geschikt is om in te bakken is te sterk bewerkt. Bakken in kokosolie, roomboter, reuzel of rundvet is een betere keus omdat het beter bestand is tegen verhitting.

Vlees

Volgens het Voedingscentrum bevat het Pioppi dieet te veel vlees en dit zou de kans op diverse vormen van kanker vergroten. Dit klopt echter niet. Aseem Malhotra adviseert het gebruik van rood vlees te beperken tot maximaal 500 gram per week, precies wat het World Cancer Research Fund aanraadt. Hij zegt er wel bij dat dit advies controversieel is, maar het kan in ieder geval geen kwaad je eraan te houden. Er zijn genoeg alternatieve binnen het 21 dagen leefstijl plan. Ook voor vegetariërs is het dieet prima te doen.

Eieren

Ook tegen het advies om minimaal 10 eieren per week te eten komt het Voedingscentrum in opstand. Dit vanwege de hoeveelheid cholesterol in de eieren. Maar net als met roomboter verhoogt de consumptie van eieren het HDL, wat een bescherming biedt tegen hart- en vaatziekten. De verhoging in het LDL bestaat uit een toename van grote, onschuldige deeltjes. Eieren hebben het voordeel dat ze langdurig een verzadigd gevoel geven, waardoor je minder in de verleiding komt om tussen de maaltijden te gaan snacken.

Vezels

Volgens het Voedingscentrum loop je gezonde vezels mis als je volkorenbrood gaat uitsluiten. Het Pioppi dieet bestaat uit een grote hoeveelheid groente, aangevuld met wat koolhydraatarm fruit. Wanneer je aardappels, rijst of pasta vervangt dan kom je al gauw uit op zaken als courgette-pasta (gewoon courgette-sliertjes), bloemkool- en broccolirijst en stamppotjes waarbij de aardappels zijn vervangen door bloemkoolmoes. Daarboven op komt dan de groente die je normaal ook al eet. Eet je als lunch geen brood, dan kies je al gauw voor extra groente in de vorm van een salade of een lekker zelfgemaakt soepje. Aan koolhydraatarm brood dat je zelf bakt, wordt vaak psylliumvezel toegevoegd. Een volkorenboterham bevat slechts 2,3 gram per sneetje. Daar moet je heel wat van eten om aan de dagelijkse aanbevolen hoeveelheid van 30 tot 40 gram te komen. Een eenpersoonsportie volkorenpasta (75 gram) bevat 5 gram vezels. Precies evenveel als 200 gram bloemkool, broccoli is zelfs nog iets meer. Vervang ik mijn portie aardappelen door groente dan levert dit zelfs een aanzienlijke winst op: aardappels bevatten slechts 2 gram vezels per 100 gram.

Ik denk dus niet dat je vezels misloopt. Wat je wel misloopt door het uitsluiten van pasta, brood, rijst en aardappelen zijn de pieken en dalen in je glucose- en insulinespiegels. Deze zorgen ervoor dat je na de maaltijd zin in hebt in iets zoets en binnen twee uur alweer iets moet eten omdat je bloedsuiker te veel gedaald is. Plus dat al deze pieken op den duur leiden tot insulineresistentie en als je pech hebt uiteindelijk tot diabetes type 2.

Lange termijn

Het Voedingscentrum zegt dat niet bekend is wat de gevolgen op langere termijn zijn van een dieet dat weinig koolhydraten en veel vetten bevat. Uit mijn eerdere artikelen is wel gebleken dat dit niet helemaal klopt. Maar afgezien daarvan: we weten precies wat de gevolgen zijn geweest van de adviezen die ook het Voedingscentrum ons nog steeds geeft. Sinds we vanaf de jaren 80 ons massaal op de lightproducten en de koolhydraten hebben gestort zien we een explosie aan welvaartsziekten zoals obesitas, hart- en vaatziekten, kanker en dementie.

Zo, ik denk dat ik er nu wel genoeg over gezegd heb. Ik ga een lekker kopje koffie met kokosolie drinken om mijn toch al geweldige HDL-cholesterol nog wat op te peppen. Mijn advies aan iedereen die aan het twijfelen gebracht is over de veiligheid van Pioppi, LCHF of ander voedingspatronen die laag in koolhydraten en hoog in vet zijn: probeer het drie weken uit en kijk dan hoe het voelt. Je lichaam is uiteindelijk de beste raadgever!

Bronnen

1. Een onderzoek waaruit blijkt dat een koolhydraatarme voeding leidt tot een hoger HDL-cholesterol en lagere triglyceriden, ‘ondanks’ het eten van meer verzadigd vet: Systematic review of randomized controlled trials of low-carbohydrate vs. low-fat/low-calorie diets in the management of obesity and its comorbidities. Obes Rev. 2009 Jan;10(1):36-50.
2. Vetarme voeding leidt tot meer gevaarlijke, kleine LDL-deeltjes in het bloed: Low-density-lipoprotein subclasses and response to a low-fat diet in healthy men.
3. Is coconut oil a superfood?
4. Taubes, New York Times (2002), What if it is all been a big fat lie?
5. Teicholz, The Big Fat Surprise ( Londen, 2014)
6. The Pioppi diet, Dr. Aseem Malhotra, Donal O’Neill, 2017, ISBN 9781405932639